"Prevenir a radicalização juvenil através do desporto: o impacto da pandemia COVID-19”
»Preprečevanje radikalizacije mladih preko športa: vpliv pandemije Covid-19«
O segundo seminário do projeto europeu Safe Zone intitulado “Prevenir a radicalização juvenil através do Desporto: o impacto da pandemia Covid-19″ decorreu online a 31 de março de 2021 e incluiu duas mesas redondas envolvendo especialistas e treinadores da Alemanha, Itália, Portugal e Eslovénia.
O projeto SAFE ZONE visa contribuir para a prevenção da radicalização e do extremismo violento entre jovens no desporto, sensibilizando para o tema e aumentando as capacidades de prevenção e intervenção de treinadores e educadores desportivos. Esta proposta aposta numa abordagem multiagência que pretende envolver elementos-chave da comunidade (educação, organizações desportivas e de lazer, forças policiais, entre outras) numa rede de prevenção.
O seminário destacou dados alarmantes de toda a Europa: a pandemia contribuiu para uma diminuição dramática dos inscritos no Desporto Federado e em práticas de Exercício Físico. Consequentemente diminuiu as oportunidades de socialização, aumentando significativamente a quantidade de tempo que os jovens passam na Web. Mesmo antes da pandemia havia sinais de uma tendência preocupante para o sedentarismo entre os adolescentes: os dados e informações apresentadas confirmam a gravidade da situação de saúde dos jovens. Tal é verificado na saúde física, mas também na saúde mental, uma vez que as duas dimensões estão intimamente interligadas como alguns dos palestrantes destacaram.
De acordo com uma pesquisa realizada durante o primeiro confinamento com adolescentes alemães com idades entre 11 e 17, 45% dos jovens entrevistados passaram mais de 8 horas por dia no computador e 25% pararam completamente todas as atividades desportivas. Tal contribuiu também para o prejuízo da sua saúde mental: relacionam que a impossibilidade de praticar atividades desportiva aumentou a sensação de isolamento, sobretudo entre os adolescentes.
O mal-estar/desconforto social, a raiva e o isolamento aumentaram a predisposição para alguns episódios de violência – conforme relatado pelos media em algumas zonas da Europa – mas também causaram uma sensação generalizada e menos visível de mal-estar, especialmente entre os adolescentes, tornando-os ainda mais vulneráveis. É justamente essa vulnerabilidade que os deixa ainda mais expostos ao risco de radicalização.
Segundo a opinião generalizada dos palestrantes, uma vez superada a fase crítica da pandemia, será necessário para além da recuperação económica, uma aposta na recuperação social e cultural, intervindo na população e nos grupos sociais de maior risco, incluindo crianças, adolescentes e jovens.
O Desporto, juntamente com a Educação, deve ser um espaço privilegiado de intervenção social para esta recuperação pelo seu potencial para educar e desenvolver as competências sociais e emocionais, além das físicas.
Além disso, não se deve esquecer que o Desporto foi um dos setores mais afetados pela pandemia, com muitos clubes desportivos forçados a fechar e treinadores repentinamente desempregados. Será necessário um grande esforço conjunto para garantir que as organizações e clubes desportivos europeus possam recuperar economicamente, uma vez que esta é uma condição prévia para que continuem a proporcionar às crianças e aos jovens espaços vitais de lazer e socialização.
Drugi seminar evropskega projekta »Safe Zone« z naslovom »Preprečevanje radikalizacije mladih preko športa: vpliv pandemije Covid-19« je potekal na spletu 31. marca 2021 in je obsegal dve okrogli mizi, na katerih so sodelovali strokovnjaki iz Nemčije, Italije, Portugalske in Slovenije, poleg sodelovanja športnih trenerjev in trenerjev iz vseh držav.
Projekt SAFE ZONE želi prispevati k preprečevanju radikalizacije in nasilnega ekstremizma med mladimi v športu z dvigom ozaveščenosti in veščin športnih trenerjev in pedagogov ter z večagencijskim pristopom, ki kaže na vključevanje vseh lokalnih ključnih akterjev – izobraževalne agencije, športne in prostočasne organizacije, policija itd. – v preventivni mreži.
Seminar je izpostavil zaskrbljujoče podatke iz celozne Evrope: pandemija je prispevala k dramatičnemu zmanjšanju vpisa v športne dejavnosti in telesne vadbe, ter drastično zmanjšala možnosti za socializacijo, kar je znatno povečalo količino časa, ki ga mladi preživijo na spletu.
Že pred pandemijo so se kazali znaki zaskrbljujočega trenda sedečega načina življenja pri mladostnikih, a predstavljeni podatki potrjujejo resnost stanja na področju zdravja mladih. Tako na področju telesnega, kot tudi duševnega zdravje; saj sta obe dimenziji tesno povezani, kot so poudarili nekateri govorniki.
Glede na raziskavo, opravljeno med prvim zaprtjem med nemškimi najstniki, starimi od 11 do 17 let, se zdi, da je 45 % mladih anketirancev preživelo več kot 8 ur na dan za računalnikom, 25 % pa jih je popolnoma prenehalo z vsemi športnimi aktivnostmi.
To je povzročilo tudi poslabšanje duševnega zdravja: zaradi nezmožnosti ukvarjanja s športom se je povečal občutek osamljenosti, zlasti pri mladih mladostnikih, ki v tej pandemiji plačujejo najvišje ceno.
Družbena nelagodje oz.nemir, jeza in osamljenost niso privedli le do nasilja – kot poročajo mediji po vsej Evropi v številnih primerih –, ampak so povzročili tudi razširjen in manj viden občutek nelagodja, zlasti med mladostniki, ki so sedaj še posebej ranljivi. In ravno zaradi te ranljivosti so še bolj izpostavljeni tveganju radikalizacije.
Po skupnem mnenju govorcev bo po končani kritični fazi pandemije potrebno okrevanje, in to ne le gospodarsko, temveč tudi socialno in kulturno, skupaj s posegu v najbolj ogrožene družbene skupine, vključno z otroki, mladostniki. in mladi. Šport bi moral biti skupaj s šolo privilegiran prostor družbene intervencije za to okrevanje, saj poleg telesnih, nosi potencial za izobraževanje in razvoj socialnih in čustvenih značilnosti mladostnikov.
Poleg tega ne smemo pozabiti, da je bil šport eden od sektorjev, ki jih je po vsej Evropi, pandemija najbolj prizadela, saj so bili številni športni klubi prisiljeni zapreti in športni trenerji so nenadoma postali brezposelni.
Zaradi vsega tega bodo potrebna velika skupna prizadevanja za zagotovitev gospodarskega okrevanja evropskih športnih organizacij in klubov, saj je to prvi pogoj, da lahko otrokom in mladim še naprej zagotavljajo vitalne prostore za prosti čas in druženje.
